TİROİD BEZİ
Tiroid bezi boyunda, nefes borusunun ön kısmında, adem elması denilen kıkırdağın altında yerleşen kelebek şeklinde bir organdır. Sağ ve sol olarak iki lobu vardır. Ortalama 20-30 gr ağırlığındadır.
Tiroid bezi vücudun enerji kullanması ve depolamasına yani metabolizmaya etki eden tiroid hormonları denilen hormonlar salgılar.
GUATR: Tiroid bezinin büyümesine genel olarak guatr denir. Guatrlar tiroid bezinin salgıladığı hormon seviyesine göre (Hipertiroidi, hipotiroidi ve ötiroidi) veya dokunun özelliklerine göre (diffüz, nodüler, hashimato, tiroid kanseri) sınıflandırılır.
HİPERTİROİDİ (TİROTOKSİKOZ, TOKSİK GUATR, ZEHİRLİ GUATR): Tiroid hormon seviyesinin normalden yüksek olması durumudur. Bu hastalarda çarpıntı, aşırı terleme, aşırı sinirlilik ve gerginlik, fazla yemeye rağmen kilo kaybı, iştah artışı, saçlarda aşırı yağlanma, barsak alışkanlığında değişiklik, adet düzensizliği, gözlerde ileri doğru çıkma, ellerde titreme gibi şikayetler olur. Hipertiroidi nedenleri şunlardır:
1. Diffüz Toksik Guatr (Graves Hastalığı): Hipertiroidi hastalarının %70-80’inde görülür. Tiroid bezi homojen olarak büyümüştür ve çok fazla hormon salgısı vardır.
2. Toksik Nodüler Guatr: Tiroid bezindeki nodül veya nodüllerden aşırı hormon salgılanmasıdır. Hipertiroidi hastalarının %5’inde çok çalışan nodüller görülür.
3. Tiroid Bezinin İltihapları (Tiroidit): Hastalığın başlangıç döneminde tiroid hücrelerinin harabiyeti sonucu çok fazla hormon açığa çıkar ve hipertiroidi görülebilir.
4. Tiroid hormonu ilaçlarının aşırı alınması
5. İyottan zengin beslenme
Tedavide:
1. Antitiroid ilaç tedavisi
2. Cerrahi tedavi
3. Radyoaktif ilaç (RAI) (atom ) tedavisi uygulanabilir.
Bütün hastalarda öncelikle hormon tedavisini normale getirmek için antitiroid ilaçlar (propil tiyourasil, metimazol gibi) verilir. Hormon seviyesi normale geldikten sonra da hastanın ve hastalığın durumuna bağlı olarak cerrahi tedavi veya RAI tedavisi uygulanabilir.
Hipertiroidi hastalarının iyottan fakir beslenmeleri gerekir.
